Jesse Lauriston Livermore kimdir?

Jesse Lauriston Livermore, 26 Temmuzun 1877 yılında Shrewsbury’de doğdu. Yoksul bir ailenin çocuğuydu daha küçük yaşlarda okuma ve yazmayı öğrendi. Eğitimine devam etse nasıl bir hayatı olurdu bilemiyoruz. Okulla bağlantısını çok erken yaşlarda kesmiş birisi Livermore, henüz 14 yaşındayken babası çiftlik işlerinde yardım etmesi için okuldan aldı. Bir daha okulla yolu kesişmeyen Livermore, uğruna eğitiminden vazgeçtiği evinden çok geçmeden kaçtı.

Daha 14 yaşındayken evsiz bir çocuk olarak ne yapacağını bilmiyordu. Boston’a gelmişti burada Paine Weber borsasında ofisboy olarak çalışmaya başladı. Haftalık 5 dolardan hisse senedi fiyatları yayınlıyordu. Yerine alıştıktan sonra çevresindeki ‘bucket shop’ları keşfetti.

3 yıl kadar ‘The Boy Plunger’ lakabıyla bu dükkanlarda ticaret yaparak asıl maaşından çok daha fazlasını kazanmaya başladı. İşinden ayrıldı ve tam zamanlı olarak kova dükkanlarında ticaret yapmaya başladı. Fakat annesi bu yeni işini onaylamıyordu. Sadece spekülasyon yaptığını söyleyerek annesini rahatlatsa da bu dükkanlarda işler o kadar basit olmuyordu.

Daha 18-20 yaşları arasında yaptığı ticaretlerde %1000 net getiri ile 10 bin dolar biriktirdi. Fakat bu tutarlı kazanç etrafındakileri memnun etmedi. Bucket shop dükkanlarda ticaret yapması yasaklandı. Fakat o bucket shop’a girmek için elinden geleni ardına koymuyordu.

Kılık değiştirip, sahte isimler kullanarak yaptığı denemeler işe yaramamıştı. Aksine yasağın süresini artırmıştı. Kendisine yasak koymayan tek dükkan olan Haight & Freese ile ticaret yapmaya devam etti. Fakat burada da serbest davranamadı. Livermore’un para kazanmasını çok daha zor ve riskli hale getiren kısıtlayıcı marj gereksinimleri vardı.

23 yaşlarına geldiğinde New York’a gitti. Hisse senetlerinden güçlü bir boğa piyasası zamanıydı. Burada başarılı bir şekilde işlemler yaptı. 10.000 doları 50.000 dolara çıkardı. Mayıs 1901 yılında bir düzeltme bekledi ve %400 marj kullanarak kısa pozisyon açtı. Ancak Telgraf Bandı, mevcut ticaret kararlarını verecek kadar hızlı güncellenmediği için tüm hisselerini kaybetti. Ed Hutton’dan 2 bin dolar borç aldı. New York macerasını bitirip, tanınmadığı St. Louis’te Bucket shoplara geri döndü.

Büyük kazançların mimarı Livermore

Yine 1901 yılında Kuzey Pasifik Demiryolundan aldığı hisse ile 10 bin dolarını 500 dolar yaparak ilk büyük kazancını elde etti. 29 yaşında Florida’da tatil yaptığı sırada Thomas W. Lawson’ın talimatıyla, 1906 San Francisco depreminden bir gün önce devasa bir pozisyon aldı. Bu pozisyondan 250 bin dolar kar elde etti. Fakat bir süre sonra arkadaşı Ed Hutton, Livermore’u pozisyonunu kapatmaya ikna etti ve bu karar 40 bin dolar kaybetmesine sebep oldu.

Deprem sonrasında 1907 paniği ile birlikte Livermore’un açık pozisyonları ona bir günde tam 1 milyon dolar kazandırdı. Fakat sonrasında tüm New York Menkul Kıymetler Borsasını kurtaran akıl hocası J.P. Morgan ondan daha fazla açığa satış yapmaktan kaçınması gerektiğini söyledi. Bu sözlere kulak asan Livermore bu kararı ile birlikte değerini 3 milyon dolara çıkardı.

Sonrasında bu yükseliş böyle devam etmedi. Kazancının yanında ciddi harcamalar yapan Livermore, 1908’te iflas etti. Hızlı ve etkili hamlelerle kayıplarını geri alsa da elinde tutamadı ve 1915’te tekrar iflas etti.


İflas sonrası önce pamuk sonra buğday ve mısır ticareti yaparak 10 milyon dolar kazanarak piyasa manipülasyonlarına girişti. 1929’da ne yaptığını gizlemek adına 100’den fazla borsacı kullanarak devasa açık pozisyonlar biriktirdi. İlkbahar’da kağıt üzerinde 6 milyon doların üzerinde düşüş yaşandı. Ancak 1929 yılındaki Wall Street çöküşü üzerine, yaklaşık 100 milyon dolar kazandı. Livermore’un bu zirvesi bugünün parasıyla 1.5 milyon dolar. Fakat kendisini “Wall Street’in Büyük Ayısı” ilan eden gazetelerin ardından halk onu çöküşten sorumlu tuttu ve ölüm tehditleri aldı. Hatta bu tehditler yüzünden silahlı bir koruma tutmak zorunda kaldı.

İntihara sürüklenen bir hayat

5 yıl boyunca yaşadığı gerek iş gerekse özel hayatında ciddi sıkıntılar nedeniyle ruh sağlığı pek iyi değildi. Ancak son oalrak 1934 yılında ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun kurulması ile birlikte onun yatırım stilini etkileyen bir dizi kurallar geldi. Bu durum sonunda servetini kaybetti ve 3. Kez iflas etti. Varlıkları ve borçları listelendi, bulunduğu üyeliklerden çıkarıldı. 1937 yılında borcunun bir kısmını ödeyebildi fakat bu sefer bir çıkış yok gibiydi.

Büyük kazançların ve kayıpların adamı Jesse Livermore, 28 Kasım 1940’ta Manhattan’daki bir otelde intihar etti. Geride eşine bıraktığı bir not vardı. Bu not şöyle bitiyordu:  “Sevgili Nina’m, elimde değil. İşlerim kötüydü. Savaşmaktan yoruldum. Taşıyamıyorum. artık…Tek çıkış yolu bu. Aşkına layık değilim. Ben bir başarısızım. Gerçekten üzgünüm, ama bu benim için tek çıkış yolu.”

Livermore, doğru mali tabloların bazen yayınlandığı, mevcut hisse senedi fiyatlarının alınmasının büyük bir operasyon gerektirdiği ve piyasa manipülasyonunun yaygın olduğu bir zamanda, alım satımlarının temeli olarak şimdi de teknik analiz adını verdiğimiz yöntemi kullandı. O, modern  yatırım bankaları ve hedge fonları gibi başkalarının parasıyla değil, kendi parasıyla ticaret yapan, kendi kendini yetiştirmiş bir adamdı. 

Fakat kendisine fazla güvenip duygusal hareket ettiğinde ya da ticaret kurallarını göz ardı ettiğinde iflaslar yaşadı. Ve son iflası hayatına mal oldu. Hala borsa ve finans dünyasında geliştirdiği bazı tekniklerle yol gösterici olmaya devam ediyor. Fakat onun hikayesi, kazanmanın büyüsüne kapılmamayı, her an kaybedebileceğini bilmeyi ve psikoloji yönetiminin önemini göstermesi nedeniyle çok daha farklı ve önemli bir yere sahiptir.