Daha önce duymayanlar için VİOP, spot piyasa finansal enstrümanlarına daha az miktarlarla kaldıraç sisteminden desteklenerek yatırım fırsatı sunan ve risk yönetimi sağlayan vadeli bir piyasadır.
Özellikle VİOP piyasasında, işlem esasları, piyasa terimleri, avantajları ve dezavantajları, işlem stratejileri dahil birçok açıdan çok geniş yelpazede değerlendirilmesi gereken yenilikler ve diğer piyasalardan çok daha fazla farklılıklar ile doludur.
Daha önce VİOP piyasasını duymamış ya da yeni başlayanlar için VİOP’u diğer piyasalardan ayıran farklı ve avantajlı kılan piyasa unsurlarının bilinmesi piyasada bilinçli ve başarılı işlemlerin sayısını artırılması için önemlidir. İlk temel bilgiler için “VİOP Nedir?”, “VİOP Piyasası İşlem Esasları”, “VİOP’ta İşlem Gören Ürünler Hangileri”, “VİOP’un Avantajları ve Dezavantajları”, ve “VİOP Piyasasında İşlem Nasıl Yapılır?” gibi konulara değineceğiz.
VİOP nedir?
VİOP kelimesi, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. VİOP piyasasının tanımı ise Borsa İstanbul bünyesinde işlem gören sermaye piyasası araçları üzerine düzenlenmiş vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile diğer türev araçlarının elektronik ortamda alım veya satım yapıldığı piyasaların kısa adıdır.
VİOP piyasası, günümüzde sermaye piyasalarına ve yatırım ihtiyaçlarına daha az miktarlarla yatırım çözümleri sunarken, son yıllarda ivmelenme göstermesiyle birlikte yatırımcı tabanı önemli bir şekilde genişleme içerisine girmiştir.
VİOP piyasası işlem esasları
Yeni başlayanalar için VİOP piyasasına gösterilen bu ilginin asıl kaynağı referans noktasıdır. VİOP’ta oluşan potansiyel getiri fırsatlarından faydalanmak isteyen yatırımcıların türev piyasa olan VİOP’un ve işlem gören türev ürünlerin özelliklerini kısaca VİOP piyasası işlem esaslarını bilmesi gerekmektedir. Çünkü spot piyasalardan türev piyasalar önemli farklılıklara sahiptir.
VİOP piyasası ve piyasada işlem gören türev ürünler SPK ile tanımlanarak global standartlar ile uyumlu hale getirilmiştir.
Yeni başlayanlar için VİOP’ta işlem gören vadeli işlem sözleşmelerinin tanımını en yalın hali ile verelim;
Vadeli işlem sözleşmeleri, sermaye piyasalarında işlem gören ekonomik veya finansal ürünü, dövizi ya da kıymetli metalleri önceden belirlenmiş belirli bir vadede, belirli bir fiyattan ve belirli miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli metali ve dövizi alma veya satma yükümlülüğü veren sözleşmelerdir.
Vadeli işlem sözleşmelerinin tanımdan anlaşılacağı üzere vade, miktar, nitelik ve fiyat unsurları standart durumdadır. Vadeli işlem sözleşmelerinde dayanak varlık grubu ne olursa olsun bu unsurlar standart olarak kalır.
VİOP’ta işlem gören ürünler nelerdir?
VİOP’ta işlem gören ürünler genellikle Borsa İstanbul piyasasında işlem gören finansal enstrümanlar ve diğer türev ürünlerdir. Bu ürün grupları içerisinde BİST 30, dövizler, kıymetli metaller, faiz, enerji dahil olmak üzere geniş yelpazede varlıklar yer almaktadır. Bu çeşitlilik spekülatif kazanç, portföy yönetimi ve risk yönetimi açısından spot piyasanın popüler dayanak varlıklarında işlem imkanı verir.
VİOP’ta 50 kadar varlık işlem görmektedir. En çok işlem görenler BİST yakın vade payları, BİST 30, Dolar/TL, Euro/TL, EUR/USD, Gram Altın, Altın gibi varlıklar bulunmaktadır.
VİOP’un avantaj ve dezavantajları nelerdir?
VİOP piyasasının yatırımcılara cazip gelen avantajları şunlardır;
VİOP piyasası SPK kanunlarına göre Borsa İstanbul bünyesinde faaliyet gösteren güvenilir ve şeffaf bir piyasadır.
Az miktarda yatırım imkanı sağlayan kaldıraç sistemi
Düşük maliyetlerle risk yönetimi
Portföy yönetimi ve çeşitlendirilmesi
Nakit teminatlar ile tüm TL pozisyonlarında faiz geliri elde etmesi
Düşük maliyetlerle yatırım imkanı
Çift yönlü piyasa özelliği (Düşüşlere de yatırım yapma imkanı)
Demo hesapta ücretsiz pratik imkanları
VİOP finansal okuryazarlık eğitimleri,
Aynı işlem platformundan çok geniş yelpazede finansal ürüne yatırım olanağı.
VİOP’un dezavantajları arasında ise;
VİOP’ta küçük teminatlarla yüksek hacimli işlemleri kaldıraç sistemi ile yapabilirsiniz. Fakat kazanç ve kayıp için risk oranı aynıdır. Kaldıraç sisteminde yüksek kazanç potansiyeli kadar kayıp riski de olduğu unutulmamalıdır.
VİOP piyasasında işlem yapılmasına olanak sağlayan teminat sistemi etkin teminat yönetimi yapılmadığında riske dönüşebilir. Yatırımcı açmış olduğu pozisyonu taşıyabilmesi için teminatının başlangıç teminatının altına düşmemesi gerekir. Başlangıç teminatının altına düşen pozisyonlar, mevzuat gereği sistem tarafından kapatılır. Dolayısıyla yatırımcı işlem stratejisini gerçekleştirmeden pozisyon kapanabilir. Bu tarz durumlara mahal vermemek için bakiyenin tamamı ile pozisyon açılmaması, başlangıç teminatının üstünde bakiye hesapta bulundurarak pozisyonun korunması sağlanır. VİOP’ta işlem gören tüm sözleşmeler aynı likiditeye sahip değildir, oynaklığın arttığı zamanlarda bu varlıklarda her fiyat kademesinde fiyat oluşmama riski olabilir.
VİOP’ta nasıl hesap açılır?
VİOP piyasasında oluşan potansiyel kazanç fırsatlarının değerlendirilebilmesi için öncelikle VİOP yatırımcı hesabının açılması gerekmektedir. Yatırım hesabı olan yatırımcıların, VİOP sözleşmelerinin imzalanması risk testini yapması ile VİOP hesap açılışlarını aracı kurumlar ile yapabilirler.
Yatırım hesabı olmayan yatırımcıların, aracı kurumlar aracılığıyla birlikte bir VİOP yatırım hesabı açabilirler.
İşlem yapmaya başlamak için ise yatırımcı kendisine ait olan VİOP yatırımcı hesabına yatırım yapmak istediği tutarı (teminatı) yatırdıktan sonra artık VİOP’ta para kazanma fırsatlarını değerlendirebilir.
VİOP’ta nasıl işlem yapılır?
VİOP piyasasında işlem yapmak Forex piyasasında olduğu gibi gayet basittir. VİOP müşteri hesap numarasını ve şifresini MetaTrader uygulamasına girerek ulaşabilirsiniz.
MetaTrader üzerinden işlem yapmak istediğiniz vadeli işlem sözleşmesini, vadesini, beklenti yönünü ve lot miktarını girdikten sonra emrin piyasa ile eşleşmesi sonucu pozisyon açılır. İşlem stratejisinin gerçekleşmesi veya değiştirilmesi sonucunda kapatılan pozisyonda oluşan kar veya zarar yatırımcının hesabına yansır.
VİOP’ta işlem stratejilerinin başarısı VİOP finansal okuryazarlığı, işlem deneyimi ve yatırım yapılan varlığın fiyat hareketlerini etkileyecek gelişmelerin güncel olarak takibi ile orantılıdır.