Ticaret, ekonomi, finans gibi birçok alanda karşımıza çıkan öncü para birimi, herkesin bildiği üzere Amerikan dolarıdır. Birçok devlet, kurum, yatırımcı ve kişiler para politikaları yönetiminde yeni düşüncelerinde ithalat ihracat gibi birçok alanda karar alırken doların değerini göz ardı etmemelidir. Doların diğer para birimlerine göre değeri ölçülürken birçok araca ihtiyaç duyulur. Dolar endeksi de bu araçlardan bir tanesidir.
Dolar Endeksi Nedir?
Dolar endeksi, Amerikan dolarının diğer para birimlerine göre değerini ölçmeyi sağlayan bir endekstir. İçerisinde altı ayrı para biriminin katsayılarına göre dağılımları bulunmaktadır. Bu para birimlerinin katsayılarına göre geometrik ortalaması alınarak dolar endeksi oluşturulur.
Dolar Endeksindeki Para Birimlerinin Ağırlıkları;
Eurusd (euro-dolar) % 57,6
Usdjpy (dolar-japon yeni) % 13,6
Gbpusd (ingiliz poundu-dolar) % 11,9
Usdcad (dolar-kanada doları) % 9,1
Usdsek (dolar-isveç kronu) % 4,2
Usdchf (dolar-isviçre frangı) % 3,6
Dolar endeksi hesaplamalarında en fazla paya sahip olan parite Euro’dur. Avrupa Birliği’nin para birimi olan Euro’nun kullanımından önce endeks hesaplamasında Alman markı, Fransız frangı, İtalyan Lireti, Hollanda guldeni ve Belçika frangı kullanıyordu.
Dolar Endeksinin Tarihsel Gelişimi;
Dolar endeksi ilk olarak Bretton Woods anlaşmasının 1973 yılında kaldırılması sonrasında Amerika Merkez Bankası tarafından belirlenmiştir. Hesaplanmaya başlandığı 1973 yılında değeri 100 olarak belirlenmiş, zaman içerisinde önemli yükselişler ve düşüşler yaşamıştır. En önemli yükselişini 164,7 ile 1985 yılında, en önemli düşüşünü 70,6 ile 2008 yılındaki küresel kriz ile görmüştür.
Uzunca bir süre FED’in parasal genişleme ve düşük faiz kararı neticesinde dolar, diğer para birimleri karşısında değer kaybetmiş ve endekste düşüşler görülmüştür. 2014 yılı itibariyle FED’in parasal genişlemeyi bitirmesi ve faizlerde artış olma ihtimallerinin sinyallerini vermesiyle birlikte doların diğer ülke para birimleri karşısında değerinin arttığını ve buna bağlı olarak da dolar endeksinde yükselişler olduğunu görmekteyiz.
Dolar endeksi DXY, DX, USDX gibi semboller ile anılmaktadır.
Dolar Endeksinin Piyasalara Etkisi
Küresel piyasalarda işlem yapılan birçok yatırım aracında en fazla kullanılan para birimi Amerikan dolarıdır. Dolayısıyla Amerikan dolarının değerindeki düşüş ve yükselişler dikkatle takip edilmesi gerekmektedir. Amerikan dolarının diğer ülke para birimlerine göre değerini dolar endeksinin de bu sebeple büyük ilgi gördüğünü söyleyebiliriz. Yatırım araçlarında dolar endeksinin düşüş ve yükselişine göre işlem yapılarak kazanç elde edilebilmektedir.
Forex’te Dolar Endeksinin Kullanımı
Dünyanın en büyük tezgah üstü finans piyasalarından bir tanesi olan Forex de işlem yapan yatırımcılar için dolar endeksini takip etmek oldukça önemlidir. Dolar endeksinde meydana gelen yükselişler, Amerikan dolarına olan talebin arttığını yani Amerika’da ticari, siyasi, ekonomik gelişmelerin olumlu yönde olduğunu gösterir. Amerikan dolarına bağlı ürünlerde işlem yapan yatırımcılarda bu yönde alış ve satışlarını şekillendirir.
Bazı Forex aracı kurumları kendi platformları üzerinden dolar endeksini izlemeye açmıştır. Tarihsel grafiğini yatırımcılarına sunmuştur. Bu sayede yatırımcılar, eurusd, usdjpy, altın gibi birçok parite ve emtianın gideceği yön hakkında fikir sahibi olarak yatırımcılarını şekillendirebilir. Dolar endeksi yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için önemli bir teknik analiz simgesi olsa da tek başına paritelerin yönü hakkında bilgi vermez. Dolar endeksini yorumlarken sadece analizlere yardımcı olabilecek bir unsur olarak değerlendirmekte fayda vardır.