Döviz piyasasında işlemlerin İslam dinine uygun olup olmadığı konusunda çok fazla net yanıt bulmak kolay değil. İslam otoritelerinin belirli kaidelere bağlı kalındığı sürece Forex piyasasındaki işlemlerin helal olduğunu ifade etmelerine karşın, bu kaidelere yönelik bazı tartışmalar sürmektedir. Üzerinde tartışılan konulara sırası ile bakalım ve Hz. Muhammed’in sözlerine birlikte bakalım
“Altına altın, gümüşe gümüş, buğdaya buğday, arpaya arpa, hurmaya hurma ve tuza tuz misli misline, dengi dengine ve peşin olur. Bu cinsler farklı olursa peşin olması şartıyla istediğiniz gibi satın.”
Helal döviz işlemi olur mu? Döviz alım satımı helal mi, haram mı?
Tefecilik, İslam dininde ayrıntılı olarak ele alınmış ve tamamen yasaklanmıştır. Faiz unsuru içeren anlaşmalar veya kontratlar dini kurallara aykırıdır. Forex piyasasında hizmet veren aracı kurumlar uzun bir süre ülkeler arasındaki faiz farklarından dolayı, işlem yapılan pariteye göre, faiz ödemiş veya faiz almıştır. Daha önce piyasanın isteklerini karşılayabilmek maksadı ile hareket geçildiğini ve “İslam’a Uygun Hesap” hizmeti veren “İslami Forex Aracı Kurumları”nın sayısının artığını görmekteyiz. Brokerlerin faiz uygulamasının kaldırıldığı bu hesap türlerinden nasıl kazan elde ettiğini merak ediyor olabilirsiniz. İslami Forex aracı kurumlarının iş modeli genellikle yatırımcıların yaptıkları işlemlere yönelik komisyon ödemesi üzerinde kurulmuştur. Eğer bu komisyonun kamufle olmuş faiz olduğu görüşüne sahipseniz o zaman döviz piyasası işlemlerinin İslam yasalarına aykırı olduğu düşüncesi de doğacaktır.
Döviz piyasalarında vadeli işlemlerin mutlak bir şekilde faiz içermesi bu kontratları tamamen unutmanıza yol açıyor.
Öte yandan, spot piyasadaki “normal” işlemlerin faiz gibi sorunlardan arındırılmış olması halinde, problem yaşamanız söz konusu değil.
Diğer taraftan, spot piyasadaki “normal” işlemlerin faiz (veya riba) gibi sorunlardan arındırılmış olması halinde, problem yaşamanız söz konusu değildir.
İslam Çevirimiçi İşlem Konusunda Ne Diyor?
Faiz sorununu ortadan kaldırdığımıza göre bir sonraki konu, işlemlerin “el ele” yapılması gerektiği ifadesi geçmektedir. Burada net bir şekilde anlaşılan unsur Hz Muhammed’in (SAV) alışverişin iki taraf arasında bir anlaşma ile gerçekleştirilmesi isteğidir. Burada akla takılan soru “el ele” kavramının ne anlama geldiğidir. O tarih aralığında ne telefon ne de bilgisayar mevcuttu, bu yüzden işlemlerin yüz yüze gerçekleştirilmesinden başka bir çare yoktu.
Alışverişin o “birleşmede” gerçekleşmiş olması da şart koşulmaktadır. Diğer bir söylemle değiş tokuş o buluşmada neticeye ermesi gerekiyor. Bu kural günümüzde bir sorun teşkil etmemektedir. Çünkü yatırımcının verdiği emir forex aracı kurumu tarafından anında gerçekleştirme ve kişinin hesabına yansıtılmaktadır. Tabi işi biraz aşırıya sürüklemek isteyenler stop-loss gibi limit emirlerin de haram olduğunu iddia edebilir.
Bununla birlikte “Forex işlemleri helal mi yoksa haram mı?” sorusunun cevabını etkileyebilecek bir noktaya geldik. Genel olarak, forex piyasası yatırımcıları “alım” veya “satım” yaptıkları aracın fiziksel teslimat kısmının gerçekleştirilmesi beklentisinde kesinlikle değildir. Sonuçta yatırımcıların yaptıkları işlemler fiyatların hangi yönde hareket edeceği beklentisine dayanmaktadır. Kısaca işin temelinde bir tahmin, spekülasyon yatmakta peki spekülasyon kabul edilebilir mi?
Bu sorunun da cevabını vermek güçtür. Fakat İslam’ın insan hayatının kendini geliştirme üzerine dayalı olduğunu ifade ettiği söylenebilir. Ve yaşam bilinmezlerle doludur. Hayatımız boyunca seçiminin tam olarak nasıl sonuçlanacağını bilmediğimiz pek çok tercih yaparız. Bu süreçte elimizdeki seçenekleri bize verilen aklı kullanarak değerlendiririz. Öte yandan kumar oynamanın tamamen yasaklandığını da göz önünde bulundurmalıyız. Ne amaça hizmet ediyor olursa olsun az veya çok miktar fark etmeden her türlü kumar kesinlikle haram kılınmıştır.
Bu tür konuları incelerken, yatırımcının seçtiği yönteme bakılması gerektiğini söyleyenler bulunmaktadır. Örneğin yazar hazırladığı yazıda temel analiz yönteminin kabul edilebileceğini fakat teknik analizin yasak olduğunu dile getirmektedir. Bu düşüncesini ise şu temele dayandırmakta: Teknik analize göre işlem yapmak, başkalarının pozisyonlarına göre hareket etmek demektir. Yani başkalarının davranışlarını kendimize yön verici olarak tayin etmektesiniz ki bu da yasaklanan kumardan başka bir şey değildir.
Bu piyasanın gerçekleri içerisinde biraz zayıf hale gelmektedir. Örneğin Amerikan dolarının ekonomik koşullardaki farklılıklara bağlı olarak Euro karşısında yükseleceğini tahmin eden bir yatırımcının hemen işlem yapması uygun iken daha uygun bir giriş için beklemesi haram olabilir mi?
Karşı çıkanların söylemlerinde, bir Müslümanın başarıyı yakalamak için spekülasyondan faydalanmayacağıdır. Diğer bir deyişle, yatırımcıların yaptığı işlemlerde kendine göre geçerli bir nedene sahi olması gerekecektir. Akışkan piyasalarda işe yaradığı kanıtlanan akım takip etme stratejilerini “İslami Forex Piyasası Aracı Kurumu” üzerinde açacağınız hesaplarda kullanabilirsiniz. Neticede bir akım oluşması demek hareket edilen doğrultunun ferisinde “temel bir neden bulunduğu ve bu düşüncenin kabul gördüğü anlamına gelir.
İslam’a Uygun Forex Hesabı Açmak
Döviz piyasası işlemlerinin, faiz unsurunun yer almadığı ve doğrudan gerçekleştirildiği sürece, İslam dinine uygun olduğu görülmekte. Tabi işlemi yapan kişinin yaptığı değerlendirmenin geçerli geçerli ve kabul ve kabul gören bir nedeninin de bulunması kesinlikle şarttır. Yani işlemler kesinlikle kumar niteliğinde olmamalıdır.
Siz de kendinize faiz uygulamayan İslam’a uygun bir forex kurumu bulabilirsiniz. İşlemlerinizi, İslam’a uygun hesapta, helal bir şekilde yapmanız için çizilen çerçeveye bağlı kalmanız gerektiğini unutmayın.