Volatilite (Oynaklık) Nedir?
Volatilite (Oynaklık) nedir; finansal piyasalarda belirli bir ürünün fiyatının zaman içindeki değişkenliklerini ifade eden bir terimdir. Bir ürünün fiyatında yaşanan dalgalanmalar nedeniyle ortaya çıkan volatilite, piyasadaki oynaklığı temsil eder. Oynaklık riskini ölçmek için genellikle standart sapma eğrileri kullanılır. Bu yöntem özellikle Chicago Borsası’nda yaygın olarak kullanılır ve genellikle “korku endeksi” olarak adlandırılır; bu endeks, piyasadaki tüm dalgalanmaları ölçmeye yardımcı olur. Volatilite hesaplamaları, 1993 yılında başlamış olup, piyasa güvenliği ve yatırımcılar açısından büyük öneme sahiptir.
Oynaklık Nasıl Hesaplanır?
Volatilite hesaplamaları genellikle uzmanlar tarafından standart sapma eğrileri kullanılarak gerçekleştirilir. Piyasalardaki oynaklığın düşük olduğu zamanlarda, volatilite değeri genellikle azalır. Diğer taraftan, oynaklığın arttığı dönemlerde volatilite endeksi normalden daha yüksek seviyelere çıkabilir. Oynaklık endeksi hesaplamaları için kullanılan işlemleri ve değerleri açıklamak için aşağıdaki örneği inceleyebiliriz.
Örneğin, bir yatırımcı 1’e 100 kaldıraç oranıyla ve 1 lot değerinde bir kontrat üzerinden işlem yapmayı planlıyor. Bu durumda, 1 volatilite endeksi değerinin 14.80 USD olduğunu varsayalım. Dolayısıyla, yatırımcının hesabında en az 1480 USD bulunmalıdır. Yatırımcı, gerekli piyasa analizi ve takiplerini gerçekleştirdikten sonra işlemi 14.90 USD seviyesinde kapatıyor. Bu durumda, yatırımcının hesabındaki mevcut oynaklık değerini hesaplamak için (14.90 – 14.80) * 10 = 100 USD şeklinde bir işlem yapılır. Elde edilen 100 USD, oynaklık, dalgalanma seviyesi ve risk ölçüm değerlerini göz önüne alarak yatırımcının toplam kârı olarak belirlenir.
Volatilite Artarsa Ne Olur?
Piyasadaki dalgalanma seviyesi yüksek olduğunda, volatilite oranları genellikle otomatik olarak artar. Yüksek volatilite, varlık değerlerindeki dalgalanmanın artmasına neden olabilir ve bu durum piyasada bulunan varlıkları daha fazla risk altına sokabilir. Varlıkların korunması ve değer kaybının önlenmesi amacıyla, dalgalanma seviyesinin kontrol altına alınması önemlidir. Yüksek dalgalanma seviyeleri, tüm varlıkları etkileyebilecek ve yatırım türlerini risk altına sokabilecek bir faktördür. Borsanın uzun süre %1 ve üzerinde artış veya düşüş göstermesi durumunda, piyasa genelinde volatilite etkisi olduğu düşünülerek değerlendirilir.
Volatilite Düşmesi Ne Demek?
Varlıkların değerindeki değişikliklerin büyüklük ve küçüklük oranlarını belirlemede zorlanıldığında, bu durumda değerler genellikle volatilite etkisinde sayılır. Varlık değerlerinin çok kısa bir süre içinde hem artış hem de azalış gösterme eğiliminde olduğu oynaklık, piyasada dengesizliklere yol açabilir. Volatilite düzeyinin normalden daha düşük olması, yatırımların değerlenmesini sağlar. Aynı şekilde, volatilite etkisi altındaki düşüşlerin her an yükselişe geçebileceği göz önüne alındığında, bu durum oynak piyasa etkisini dikkate almayı gerektirir.
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi Hisseyi Nasıl Etkiler?
Sermaye Piyasası Kurulu’nun aldığı kararlar doğrultusunda, borsa içindeki Pay Piyasası’nda işlem gören tüm yatırımlar için Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi uygulanır. Bu sistem, yatırımcının tüm mal varlığını korumak ve değer kayıplarını önlemek amacıyla geliştirilmiştir. Hisselerin ani düşüşlerle yok olmasını engelleyen bu tedbir sistemi, yatırımcıya avantaj sağlamakla kalmaz, aynı zamanda risk ölçümü sonrası ortaya çıkan oynaklığın zararlarına karşı da koruma sağlar.