Avrupa Merkez Bankası Nedir?
Avrupa Merkez Bankası (ECB – European Central Bank) Nedir? Euro bölgesinde yer alan 20 ülkenin para politikasını yönetmekle sorumlu olan dünyanın en önemli merkez bankalarından biridir. ECB, 1 Haziran 1998 tarihinde kurulmuş olup merkezi Almanya’nın Frankfurt şehrinde bulunmaktadır. Bankanın temel görevi, avronun alım gücünü korumak ve Euro bölgesi içinde fiyat istikrarını sağlamaktır. 1 Kasım 2019 tarihinden itibaren ECB’nin başkanlığını Fransız politikacı Christine Lagarde yapmaktadır.
Avrupa Para Birliği (Avrupa Merkez Bankası), Avrupa Birliği (AB) üyesi olan ülkelerin ortak para otoritesidir ve Avrupa Birliği ülkelerinin milli merkez bankaları ile birlikte Avrupa sistemi kurar. Kendi usullerini belirler ve kişilik haklarına sahip uluslararası bir kuruluştur. 1998 yılında Avrupa ekonomisi ve para birliği içinde kurulmuş olup merkezi, Frankfurt’taki Euro Kulesi’nde bulunmaktadır.
Avrupa Merkez Bankası’nın işlevleri ve görevleri, 1992 yılında imzalanan Maastricht Anlaşması ile çeşitli protokollerle düzenlenmiştir. Bankanın düzgün ve etkili bir şekilde çalışabilmesi için, siyasi etkiden bağımsız olması gerekmektedir.
Arka Planı
Avrupa Merkez Bankası, Frankfurt’taki merkeziyle Euro bölgesinde bankacılık sisteminin denetimini ve ekonomide para arzının düzenlenmesini üstlenen bir merkez bankasıdır. Avrupa Birliği’nin bazı ülkeleri, Euro’yu ortak para birimi olarak kabul etmeye karar verdi ve bu tek bir para biriminin oluşturulması için ortak para ve para politikası koşullarının oluşturulmasını gerektirdi. Bu amaçla, Avrupa Merkez Bankası ve eski milli merkez bankaları dahil olmak üzere tüm ülkelerin merkez bankalarını içeren Avrupa sistemi kurulmuştur.
Avrupa Birliği ülkelerinin tamamı Euro para birliğine katılmamıştır. Avrupa Merkez Bankası’nın yanı sıra ülkelerin kendi milli merkez bankaları, Euro’yu kabul etti. Merkez Bankası Avrupa sistemi görevlerinin çoğu Avrupa Merkez Bankası tarafından yürütülür. Ana hedefi fiyat istikrarını korumak olsa da, merkez bankası aynı zamanda Avrupa sistemi içindeki genel ekonomik politikalara da destek sağlamakla yükümlüdür.
Avrupa Merkez Bankası Tarihi Nedir?
1951 – 1979
Avrupa içinde bir dizi savaşın ardından, 1951 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun kurulmasıyla yeni bir dönem başladı. 1957’de imzalanan Roma Antlaşması, Avrupa entegrasyonunun bir adım daha atılmasını sağladı. O dönemdeki hedef, bir ekonomik birlik ve ortak tarım pazarının oluşturulmasıydı, ancak para birliği konusu o zamanlar öncelikli bir gündem maddesi değildi. Ayrıca, Bretton Woods sistemi çerçevesinde işleyen uluslararası para sistemi de kuruldu. Parasal alanda, Avrupa Komisyonu Marjolin Memorandumu olarak bilinen bir kuruluşta tartışıldı.
O zamanların Avrupa Ekonomik Topluluğu üye ülkelerinin milli merkez bankalarının işbirliği yapabilmeleri için ilk kurum, 1964 yılında kurulan bir yönetim komitesiydi. Avrupa para birliği tarihine gelince, bu süreç 1970 yılında Werner Planı ile başlamıştır. Bu plan, Avrupa Para Birliği’nin oluşturulması için ilk temelleri atmıştır. 1972 yılında, bazı Avrupa ülkeleri arasında döviz kuru ilişkilerini düzenlemek amacıyla Avrupa Döviz Kuru Mekanizması başlatılmış ve bu mekanizma içinde kurların dalgalanması, maksimum +/- 2,25% varyasyona izin vermiştir. 1979 yılında Avrupa Para Sistemi, döviz kurları ile ilişkisini sonlandırmış ve bu durum, parasal birliğin hedeflerine doğru bir adım olarak kabul edilmiştir. Bu dönemde, Avrupa para sistemi içinde döviz kuru dalgalanmalarını sınırlamak amacıyla bir bant genişliği belirlenmiş ve ulusal merkez bankaları bu hedefe ulaşmak için döviz piyasalarına müdahale etmiştir. Avrupa Para Sistemi’ne katılmak, para birliğine kabul edilmek için bir ön koşuldur ve bu sistem, para birliği oluşturulduğunda sona ermiştir.