Kısa Pozisyon Nedir?
Kısa pozisyon, ya da ‘shorting’, fiyatların düşmesini bekleyen bazı yatırımcıların kullandığı bir stratejidir ve düşüş eğilimlidir. Bu strateji, yatırımcının bir varlığı ileri bir zamanda daha düşük bir fiyatla geri alma avantajı ile – sahip olmadan – başka bir partiye satması esasına dayanır. Satış fiyatı ile daha sonra geri alış fiyatı arasındaki fark, yatırımcının pozisyonundan elde edeceği kar veya zararı belirler.
Kısa pozisyonun işleyişi şu adımlarla gerçekleşir:
- Ödünç Alma:
- Yatırımcı, belirli bir varlığı ödünç almak için bir aracı kurum veya finansal kuruluşla anlaşma yapar.
- Satış İşlemi:
- Yatırımcı, ödünç aldığı varlığı piyasada mevcut fiyatla satar. Bu, kısa pozisyonun açılması anlamına gelir.
- Bekleme ve Geri Alma:
- Yatırımcı, varlık fiyatının düşeceği beklentisiyle bekler.
- Varlık fiyatı düştüğünde, yatırımcı aynı miktar varlığı daha düşük bir fiyatla piyasadan geri alarak borcunu kapatır ve kar elde eder.
- Risk ve Kar:
- Kısa pozisyonun riski teorik olarak sınırsızdır, çünkü varlık fiyatı süresiz olarak artabilir.
- Ancak, kısa pozisyonun kazancı satış fiyatıyla sınırlıdır; yani, varlık fiyatı sıfıra düşse bile, yatırımcının maksimum kazancı satış fiyatı kadardır.
Kısa pozisyon almak, piyasa beklentilerine karşı bir strateji olarak kullanılır ve genellikle daha deneyimli yatırımcılar tarafından tercih edilir. Ancak, yüksek risk içerdiği için dikkatlice planlanmalı ve risk yönetimi stratejileri uygulanmalıdır.
Kısa Pozisyonun Mekanikleri Nedir?
Hisseler gibi anında teslim gerektiren varlıklara yönelik kısa pozisyonlar, satıcının varlığı alıcıya satabilmesi için ödünç almasını gerektirir. Kısa pozisyona girmek isteyen bir yatırımcı, genellikle bir komisyoncudan, hisseleri kısa pozisyon satışlarına izin verilmiş bir kredi hesabına sahip olmalıdır. Bu kredi hesabı, işlem yapabilmek için belirli bir teminat gerektirir ve aynı zamanda işlem ücretleri ve faiz ödemeleri içerebilir.
Komisyoncular, kısa pozisyon satışları için genellikle hisse senetlerini kredi hesapları üzerinden ödünç verirler. Ancak, bu hisseler genellikle komisyoncuların kendisine ait değildir; bunun yerine emeklilik fonları, yatırım fonları veya diğer büyük hisse sahipleri gibi üçüncü parti hisse ödünç vericilerle anlaşmalar yapılır.
Satıcı, hisselere kredi hesabı aracılığıyla erişebildikten sonra, bu hisseleri alıcıya satar. Alıcı, artık hissenin sahibidir, ancak satıcı şimdi ödünç aldığı hissenin yerine açık piyasada satın alması gereken yeni hisseleri bulmalıdır.
Satıcı, hisselerin fiyatının gelecekte düşeceğini umarak işlem yapar. Ancak, fiyat hareketi ne olursa olsun, komisyoncuya ödünç alınan hisselerin yerine yeni hisseleri koymak zorundadır. Satıcı, kısa pozisyonu daha yüksek veya daha düşük bir fiyattan kapattığında, ödünç alınan hisselerin yerine yenilerini koyar ve işlem ücretleri ile faiz ödemelerini düştükten sonra pozisyonun karını ya da zararını realize eder.
Pratikte Kısa Pozisyon Nedir?
Örnek 1: Hisse Senedi Kısa Pozisyon
- Başlangıç Durumu:
- XYZ hissesi 100 Dolar’dan işlem görüyor.
- AAA yatırımcısı, fiyatın 90 Dolar’a düşmesini bekliyor.
- Kısa Pozisyon Alma:
- AAA, komisyoncusundan bir XYZ hissesi ödünç alır ve 100 Dolar fiyatla BBB yatırımcısına satar.
- Bekleme Süreci:
- Bir sonraki hafta XYZ hissesinin fiyatı 90 Dolar’a düşer.
- Kar Elde Etme:
- AAA, XYZ hissesini 90 Dolar fiyatla satın alır ve kısa pozisyonunu kapatır.
- Bu durumda, AAA’nın karı = Satış fiyatı (100 Dolar) – Geri alış fiyatı (90 Dolar) = 10 Dolar olur.
- Pozisyonun Kapatılması:
- AAA, komisyoncuya ödünç aldığı hissenin yerine konulması için XYZ hissesini teslim eder.
- İşlem Ücretleri ve Faiz Ödemeleri:
- AAA, borç için gereken işlem ücreti ve faiz ödemelerini gerçekleştirir.
Örnek 2: Vadeli İşlem Sözleşmesi Kısa Pozisyon
- Başlangıç Durumu:
- MNO emtiasının Eylül vadeli sözleşmesi Temmuz ayında 100 Dolar’dan işlem görüyor.
- Bir yatırımcı, fiyatın Eylül’e kadar 90 Dolar’a düşeceğine inanıyor.
- Kısa Pozisyon Alma:
- Yatırımcı, Eylül vadeli sözleşmeyi 100 Dolar fiyatla satıyor.
- Bekleme Süreci:
- Ağustos ayında sözleşme fiyatı 90 Dolar’a düşer.
- Kar Elde Etme:
- Yatırımcı, Ağustos’ta 90 Dolar fiyatla aynı sözleşmeyi geri alır ve kısa pozisyonunu kapatır.
- Bu durumda, yatırımcının karı = Satış fiyatı (100 Dolar) – Geri alış fiyatı (90 Dolar) = 10 Dolar olur.
- Pozisyonun Kapatılması:
- Yatırımcı, vadeli sözleşme vadesi geldiğinde emtianın teslimini yapmak zorunda değildir.
Her iki örnekte de kısa pozisyon alan yatırımcılar, bekledikleri fiyat hareketi gerçekleştikten sonra kar elde ederler. Ancak, işlem ücretleri, faiz ödemeleri ve diğer maliyetler göz önüne alındığında net kar miktarı belirlenir.