Tahvil terimini yatırım dünyasına yeni adım atacak olan yatırımcıların sıklıkla duyacağı terimlerden bir tanedir. Özellikle düşük riskli kabul edilen yatırım araçlarına yönelen yatırımcılar tarafından sıklıkla tercih edilen bir alternatif olan tahville alakalı bilmeniz gereken tüm temel detaylara ineceğiz.
Tahvil Nedir?
Tahvil, devlet veya özel kurumlar tarafından finansman sağlamak amacı ile çıkarılan imzalı bir senettir. Bir borçlanma aracı şeklinde de tanımlanabilecek olan tahvili çıkaran taraf borç alan, alan taraf da borç veren konumdadır. Bu borç senetleri, alan tarafa belli dönmemler sonunda belli miktarda faiz getiri sağlamaktadır.
Tahvillerin vadeleri bir yıldan fazladır. Kaynak ihtiyacı olan özel kurumlar, SPK’dan izin alarak tahvil çıkarabilir. Devlet ise tahvilleri temel olarak anapara ihtiyacını karşılamak amacıyla basar ve vadelerini de kendi ihtiyaçları dahilinde belirlerler. Devlet tahvilleri ve özel kurumlar tarafından çıkarılan tahviller arasında en önemli fark, devlet tahvillerinin temerrüt riski bulunmaması, şirket tahvillerinde ise böyle bir riskin bulunmasıdır.
Genelde, vadesine -veya itfasına- kadar altı ayda bir belli bir miktarda faiz ödeyen tahviller, hisse senetleri ve nakit benzeri yatırım araçları ile üç temel jenerik varlık sınıfından bir tanesidir.
Tahvillerin Temel Özellikleri Nelerdir?
Tahvillerin temel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
– Tavil yatırımcısı, tahvili çıkaran kuruluşun alacaklısı konumundadır.
– Tahvilin belirtilen vadenin sona ermesiyle birlikte, tahvili alan yatırımcı ile çıkaran kuruluş arasındaki hukuki ilişki de sonlanmış olur.
-Tahvilin nominal değerinin üst ve alt sınırı, tahvili çıkaran şirket belirlemektedir.
-Tahviller hamiline veya satın alma kişinin ismine yazılı olabilir,
-Tahviller, sahiplerine tahvil çıkaran kuruluşun yönetiminde pay/söz hakkı vermez.
-Şirketler kar dağıtımı yapmadan önce, tahvil sebebiyle alacaklı olanların haklarını öder.
– Tahviller, nominal değerlerinin altında yani iskontolu olarak ihraç edilebilir (mevzuatta varsa),
– Tahvillerin faizleri, çoğunlukla ayın 1’i – 15’i arasında ödenir.
Tahvil Çeşitleri Nelerdir?
Devlet tavilleri – Devlet, başka bir deyişle hazine tarafından çıkartılan borç senetleridir. En risksiz tahvil türüdür.
Özel sektör tahvilleri – Anonim şirketler ya da bankalara tarafından çıkartılan tahvillerdir. En yüksek riskli tahvil türüdür.
Sabit ve değişken faizli tahviller – Değişken faizli tahvillerde faizler piyasadaki arz talep ilişkisine göre belirlenmektedir. Sabit faizli tahvillerde ise 3, 6 aylık ve 1 yıllık dönemlerde sabit faiz uygulaması yapılır.
Endeksli tahviller – Yatırımcıların faize karşı koruma amacı taşıyan endeksli tahvillerde; anapara altın, döviz gibi belli başlı yatırım araçlarına göre artırılarak ödenmektedir.
TÜFE’ye endeksi devlet tahvilleri – TÜFE’ye endeksli tahviller, enflasyondaki değişimlere rağmen herhangi bir değişiklik göstermeyen, öngörülebilir getiri sağlayan tahvillerdir. Yatırımcılara reel getiri garantisi verir.
Hamiline ve nama yazılı tahviller -Tahvil, üzerinde isim belirtiliyorsa nama yazılı, belirtilmemiş ise hamiline yazılı olarak kategorize edilir.
Paraya çevrilme kolaylığı sunan tahviller – Vadesi gelmeden kolayca paraya çevrilen ve o zamana kadar ki faizini de veren tahvillerdendir.
İkramiyeli tahviller – Tahvil satışını teşvik etmek amacıyla tahvil sahibine ekstra avantajlar sağlayan tahvillerdir.
Hisse senedi ile değiştirilebilir tahvil – Belli koşullarda hisse senetleri ile değiştirilebilen tahvillerdir. Vadeleri 2 yıldan az, 7 yıldan ise fazla olamaz.