Yatırım dünyasında, yatırımcıların bilmesi gereken birçok terim vardır. Bu terimlerden bir tanesi de rüçhandır. Borsada hisse enstrümanları ile işlem yapan herkesin bu terim ile alakalı bilgi sahibi olması ve varsa haklarını kullanması gerekmektedir.
Rüçhan hakkı nedir?
Rüçhan hakkını kazanmak için bir yatırımcının sahip olduğu hisse senedinin mevcut ortakları bedelli sermaye artırımı yapması gerekmektedir. Bunu yapmaları halinde katılım önceliği hakkı, yani rüçhan hakkı verilir. Bu hakkı hisse senetlerine sahip olan bütün ortakların kullanma şansı ortaya çıkar.
Yatırımcıların sahip olduğu rüçhan hakkının kullanım süresi 15 günden az, 60 günden fazla olamaz. Hakkı kazanan yatırımcıların yeni pay alma haklarının alım satımı için işlem sırası açılır. Hisse senetlerinin temsil ettiği rüçhan hakkı, hisse senedi ibrazına gerek olmadan kullanabilmektedir.
Borsada işlem gören şirketin, sermayelerini nakit olarak arttırmaya karar alması durumunda, şirket hissedarları hisse senetleri üzerinde yeni pay alma yani bir diğer adı ile rüçhan kuponunu kullanarak sermaye artış bedelini ihraççı şirkete ödemek şartıyla katılabilirler. Rüçhan hakkını kullanan yatırımcılar, ilgili hisse senedinin adetlerini artırmış olurlar. Rüçhan hakkı kullanmanın avantajları ise yatırımcıların elinde bulunan hisse senetlerinin sayısını artırma aşamasında devreye girer.
Rüçhan hakkı nasıl hesaplanır?
Yeni pay alma kuponuna sahip olan yatırımcıların haklarını rüçhan hakkı kupon pazarı alanında kullanması gerekir. Rüçhan hakkını hesaplamanın en kolay yolu, yatırımcının elinde bulunan mevcut hisse senetlerinin adeti kadarını rüçhan hakkı değeri ile bedelli sermaye oranının birbirine çarpılmasıyla yapılır.
Rüçhan hakkı kullanılmazsa ne olur?
Rüçhan hakları, eski yıllarda dolaşımı ve borsa portföyü fazla olan yatırımcılar tarafından kullanılması unutulan haklardan bir tanesiydi. Fakat kaydi sistem, oluşan unutma durumunun önüne geçti. Bu sistemle birlikte belirlenen süre içerisinde kullanılmayan rüçhan hakları yatırımcının maddi varlığından düşüşe neden olmaya başladı. Bu da yatırımcıların rüçhan hakkı ile ilgili gelişmeleri takip etme durumunda bırakmaya başladı.