İcat edildiği günden bu yana para, insanın hayatını şekillendiren, yön veren ve hayat kalitesini belirleyen bir standart haline gelmiştir. En temel insani ihtiyaçlarımızı karışlamak için bile para ihtiyaç duyarız. Tabi durum bu olunca da para kazanmak için yollar arıyoruz.
Kendi işimizi kuruyoruz, bir şirkette işe giriyor veya sahip olduğumuz varlıkların zaman içerisinde değerini artıracak girişimlerde bulunuyoruz. Biz para kazanmak için bu kadar uğraşırken, paramız bizim için çalışıyor mu? Tahmin edeceğiniz gibi paranın bizim için çalışmasına kısaca yatırım diyoruz.
Yatırım neden yapılır?
Yatırım temel olarak, menkul kıymetlerin zaman içerisinde değer kazanmasını sağlamak amacıyla yapılır. Kısaca yatırım, enflasyon karşısında paramızın değer kaybetmesini önleyerek, geleceğimiz için bir servet oluşturmanın bir yoludur.
Yatırım yapmak için birçok farklı seçenek var. Hisse senedi, yatırım fonları veya borsada işlem görebilen diğer fonlar yatırım yapabileceğimiz varlıklara örnek olarak verilebilir.
Tabi iş sadece yatırım yapacağın sektörü ve hisseyi seçmekle bitmiyor. Bir yatırım hedefi belirlemesi de gerekiyor. Hem portföyünü şekillendirmekte hem de gelecekte nasıl hareket edeceğiniz konusunda yardımcı olacaktır.
Hedeflerin genel olarak şu üç etkenle doğrudan ilişkilidir: gelir miktarın, yaşın ve risk alabilme potansiyelin.
Genç bir birey, gelecekteki kariyer hedefleri için yatırım yapmayı düşünebilir. Yaşı genç olduğu için risk toleransı da yüksek olacaktır. Fakat kendini en güvenli hissettiğin sektörde, en iyi bildiğin hisse veya fon aracılığıyla yatırım yapman senin için daha yararlı olabilir.
Orta yaşlı bir birey ise, hedefleri arasında aile kurmak ve bunun için yatırım yapmak olacaktır. Bu durum da seni yine risk oranının ortalama olduğu yatırımlar yapmaya itecektir.
Yaşın ortanın biraz daha üstünde ise hayalindeki emeklilik için yatırım yapmayı düşünebilirsin. Bu durumda daha düşük riskli hisse senetleri veya fonları seçmek isteyebilirsiniz.
Belirli yaş grupları arasında belirli hedefler göstermiş olsak da pekala genç yaşta da erken emeklilik ve finansal özgürlük için kendine bir yatırım hedefi oluşturabilirsiniz. Yani yatırım aslında senin gelecekte ne yapmak istediğinle alakalıdır. Paranın sizi değil, senin parayı kontrol ettiğin bir gelecek için yatırım yapmayı düşünebilirsiniz.
Neden borsaya yatırım yapmalısınız?
Fırsat maliyeti, ekonomideki arz-talep ilişkisiyle bağlantılıdır. Bu kavram, herkesin her mala aynı anda sahip olamayacağı gerçeğinden bakarsak, çeşitli mal ve şirketler arasında seçim yapılmasını, bu seçim sonrasında en iyi ikinci seçimden vazgeçilmesini ifade eder. Yani her seçim, bir vazgeçiştir.
Daha net bakacak olursak, 18 yaşında, ebeveynleri tarafından harcanabilir gelirlerinin tamamını tahvillere yani faize yatırmaya teşvik edilen bir yatırımcı düşünelim. Takip eden 50 yıl boyunca bu yatırımcı yılda ortalama 5 bin dolar tutarında tahvil yatırımı yapsa, yıllık ortalama yüzde 2,50 getiri ve toplam yaklaşık 500 bin dolar değerinde bir portföyle emekli olur.
Bu sonuç oldukça etkileyici görünse de fırsat maliyeti açısından baktığımızda pek de etkileyici olmadığı çıkarımını kolaylıkla yapabiliriz.
Çünkü yatırımcı tüm parasını tahvilde değerlendirmek yerine, paranın yarısını borsaya yatırıp ortalama yüzde 5’lik bir karma getiri elde ettiği senaryoda, emeklilik portföyünün değeri 1 milyon dolardan fazla olabilirdi.