Borsa piyasalarında gerçekleşen işlemlerin nakit ve kıymet takası, Borsa’da alım satımın yapıldığı işlem gününü izleyen ikinci işgünü, İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. nezdinde yapılmaktadır. Takasbank, Borsa’da gerçekleştirilen alım satım işlemlerinden doğan menkul kıymetlerin teslimi ve bedellerinin ödenmesine ilişkin taahhütlerle ilgili takasın yapıldığı ve BIST’da alım satımı yapılan menkul kıymetlerin fiziken saklanması zorunlu olan merkezi saklama kuruluşudur.
Takasbank Nedir ve Avantajları Nelerdir?
Takasbank’ın sağladığı en önemli avantajlardan bir tanesi de etkin bir merkezi teminat ve risk yönetimi sistemi geliştirmiş olmasıdır. Teminat yönetimi hususunda yatırımcıların kötü sürprizlerle karşılaşmaması adına piyasada alıcı ve satıcı arasındaki kurumdur. Takasbank tezgah üstü piyasalarda, yatırımcıların alım satıma konu olan değerin teslimi ve ödemesine dair riski minimum düzeye indirmektedir. Yatırımcıların yaptığı alım satım işlemlerinde garantör niteliğindedir. Bu durum da takas yükümlülüklerinin güvenli bir şekilde ödenmesine olanak sağlar. Takasbank uygulamasına bağlı olarak Türkiye’de Forex hesabı olan yatırımcı hesabındaki kapitali bir gün valörlü olarak Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde takip edebilme imkanına sahip durumdadır.
Takasbank’ın en önemli bir diğer avantajı da risk yönetimidir. Zorunlu olarak getirilen teminatlarla risk yönetimi gerçekleştirilirken, SPK Türkiye’de Forex piyasalarına ilişkin düzenlemelerinde de uygulayıcı olarak yer almaktadır.
Takasbank Görevleri Nedir?
İstanbul Finans Merkezi Stratejisi ve Eylem Planı’nda 17. Maddesinde Takasbank, TCMB ile birlikte “sorumlu kuruluş” olarak belirlenmiş durumdadır. Özellikle yurt dışı borsalar ile Borsa İstanbul bünyesindeki piyasalar arasındaki bağlantının kurulmasını da sağlamaktadır.
G20 ülkelerinin tezgah üstü işlemler konusunda ortaya koyduğu taahhütlerin yerine getirilmesi kapsamında Türkiye’de, Forex piyasasının Sermaye Piyasası Kurulu tarafından denetime tabi olması ile SPK, Takasbank’ı “veri depolama” görevine istinaden, Kaldıraçlı alım satım bilgilerini merkezi olarak toplama, saklama ve yetkili aracı kurumların müşteri teminatlarını saklama hizmetini vermek üzere yetkilendirmiştir. Bu doğrultuda Türkiye Forex piyasası dünya ölçeğinde pozitif anlamda ayrışarak önemli bir rekabet avantajına sahip olmuştur.